Η απελευθέρωση και δημιουργία μιας ενιαίας ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποτέλεσε έναν από τους βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο των ευρύτερων αλλαγών στον τομέα της ενέργειας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990.
Η δημιουργία της απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, την αποδοτικότερη παραγωγή, μεταφορά και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας, την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Οδηγία 96/92/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αποτέλεσε το βασικό νομοθετικό πλαίσιο που εισήγαγε τη διαδικασία απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας των κρατών-μελών και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την πορεία προς την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εξελίξεις στις επιμέρους αγορές ηλεκτρικής ενέργειας των κρατών-μελών οδήγησαν στην έκδοση της Οδηγίας 2003/54/ΕΚ (δεύτερη δέσμη μέτρων), ενώ η τρίτη δέσμη μέτρων για την απελευθέρωση της αγοράς, η γνωστή τρίτη ενεργειακή δέσμη, περιλαμβάνει την Κοινοτική Οδηγία 2009/72/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με τον νόμο 4001/2011.
Για την ενοποίηση των Ευρωπαϊκών Αγορών, ο Οργανισμός για την Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ΟΣΡΑΕ, Agency for the Cooperation of Energy Regulators – ACER) έχει προτείνει το ενιαίο Ευρωπαϊκό μοντέλο αγοράς, γνωστό και ως Μοντέλο Στόχο (Target Model). Με το Μοντέλο Στόχο επιτυγχάνεται η βελτιστοποίηση της χρήσης της δυναμικότητας του Συστήματος Μεταφοράς μέσα από συντονισμένες πρακτικές των Διαχειριστών των Συστημάτων, η επίτευξη αξιόπιστων τιμών και ρευστότητας στον καταμερισμό της δυναμικότητας των διασυνδέσεων για την αγορά της επόμενης ημέρας, η αποτελεσματική λειτουργία των προθεσμιακών αγορών και ο αποτελεσματικός σχεδιασμός ενδοημερήσιων αγορών για τον καταμερισμό της δυναμικότητας των διασυνδέσεων.
Το Ευρωπαϊκό μοντέλο βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές-πλαίσιο (Framework Guidelines) που έχουν εκδοθεί από τον ACER και στους κώδικες δικτύου (Network Codes) που εκδίδονται από τον Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ENTSO-E) και εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σκοπό να υφίστανται εναρμονισμένοι κανόνες για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας και για τη λειτουργία των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας. Οι κώδικες δικτύου διαχωρίζονται σε (1) Αγοράς, (2) Λειτουργίας και (3) Σύνδεσης, και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της προσπάθειας ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και της επίτευξης των ενεργειακών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στους κώδικες αγοράς περιλαμβάνονται:
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2015/1222 (‘CACM’) ο οποίος θεσπίζει λεπτομερείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη διαζωνική κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης στην αγορά επόμενης ημέρας και στην ενδοημερήσια αγορά
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1719 (‘FCA’) ο οποίος καθορίζει αναλυτικούς κανόνες για τη διαζωνική κατανομή δυναμικότητας στις μελλοντικές αγορές
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2195 (‘EBGL’) ο οποίος καθορίζει εναρμονισμένους κανόνες που εφαρμόζονται για την εξισορρόπηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Στους κώδικες λειτουργίας περιλαμβάνονται:
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1485 (‘SoGL’) ο οποίος καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές για τη λειτουργία του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας,
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2196 (‘ER’) ο οποίος καθορίζει τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης και αποκατάστασης σχετικά με το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Στους κώδικες σύνδεσης περιλαμβάνονται:
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/631 (‘RfG’) ο οποίος καθορίζει τις απαιτήσεις για τη σύνδεση των ηλεκτροπαραγωγών με το δίκτυο
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1388 (‘DCC’) ο οποίος καθορίζει τους κανόνες για τη σύνεση εγκαταστάσεων ζήτησης και συστημάτων διανομής με το δίκτυο
- Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1447 (‘HVDC’) ο οποίος καθορίζει τις απαιτήσεις για τη σύνδεση με το δίκτυο των συστημάτων συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης και των συνδεόμενων σε σενεχές ρεύμα μονάδων πάρκων ισχύος.
Πηγή: https://www.admie.gr/agora/rythmistiko-plaisio-agoras/eyropaiko-plaisio
